Bir önceki çalışmamız da Exchange Server ‘in kurulmuş olduğu alt yapı, hypervisor ve Windows Server işletim sistemi için yapılması gereken ince ayarları paylaşmıştık.

Bu çalışmadaysa Windows Server seviyesinden platform seviyesine yani Exchange Server e-posta sistemine çıkıyoruz ve Exchange Server özelinde ince ayarlara odaklanıyoruz.

Yapacak olduğumuz bu çalışmada bir önceki çalışmamız da belirttiğimiz gibi her bir exchange Server üzerinde ayrı-ayrı yapılması gereken ince ayarlardır.

Yapacak olduğumuz bu değişiklikler organizasyona etki etmeyen, Exchange Organizasyonu içinde çalışan her bir Exchange server için ayrı ayrı yapılması gereken ince ayarlardır.

Bu ince ayarlar sonrasında Exchange server özelinde optimizasyonu yapmış olacak ve her bir Exchange Server ‘in en verimli şekilde çalışması için hazır duruma getireceğiz.

Bu ayarlar sonrasında olması muhtamel performans problemlerinin önüne geçecek ve belkide sahip olduğunuz, uzun mesailer harcadığınız fakat çözemediğiniz performans problemlerini de çözümüş olacağız.

Ayrıca, Bu Path optimizasyonu, Exchange Server için geliştirilmiş üçüncü taraf yazılımlar tarafından da istenmekte, Exchange Server üzerinde yapmış olduğumuz izleme, güvenlik bildirimi yada olay günlükleri toplayan Log Collector yazılımları tarafından da şart koşulmaktadır.

Bu dizin değişiklikleri Exchange server optimizasyonu için yapıldığı gibi bazı üçüncü taraf yazılımlarında temel şartıdır.

Exchange Server kurulum işlemini ön tanımlı kurulum olarak yaptıysanız tırnak içinde bir çok yönetici bu şekilde yapar, Exchange Server kurulum dizini Windows Server kurulum dizini olan C disk alanında olacaktır.

Biliyorsunuz C Disk alanı evrenseldir.

Windows işletim sistemiyle birlikte Windows üzerine yüklemiş olduğunuz her bir servis, her bir görev ve de üçüncü taraf yazılımlar, Antivirus yazılımları, yedekleme ajanları, izleme ajanları da bu dizin altında çalışır.

Üçüncü taraf yazılımlar ve bir çok windows servisi ve windows görevi için bu yolu değiştiremezsiniz.

Bu yazılımlar Windows işletim sistemi üzerinde çalışmaktadır ve çalıştığı zaman diliminde bazen tek düzey bazen de belirli aralıklar ile yüksek kaynak tüketebilir ve bu değişen kaynak tüketimleri de C dizininin sahip olduğu performansa etki eder.

Bu durumların yaşandığı zamanlar da ise Exchange server’in verimliliği etkilenir.

Antivirus ajanı, yedekleme ajanının görevleri, üçüncü taraf uygulamalar, izleme yazılımları ve çok daha fazlası Exchange server sevislerin de dar boğaz yapabilir, Exchange Server performansına etki edebilir.

Bu dar boğazların olmaması ve Exchange Server üzerinde performans kaybı olmaması için Exchange Server üzerinde hizmet yollarını değiştirmek gerekmektedir.

Bu dizinler nelerdir şimdi bunları konuşalım.

  • Exchange Server Database Path
  • Exchange Server Message Queue Path (SMTP Path)
  • Exchange Server Log Path
  • Exchange Server Performance Log Path
  • Exchange Server Diagnostic Path
  • Exchange Server ETL Log File Path
  • Exchange Server Message Tracking Path
  • Exchange server IIS Log Path
  • Exchange Mailbox Replication Log Directory Path
  • Exchange Server Message Tracking Log Path

Bu pathlerin her birisi ön tanımlı Exchange Server kurulum işleminden sonra C dizini altında barınmaktadır.

Daha performanslı ve daha verimli bir Exchange Server için bu path lerin değiştirilmesi, özel yollara ayrılması gerekmektedir.

Şimdi soralım, Her bir path için ayrılmış disk yapmanıza gerek var mı?

Bu soruyu sorabilirsiniz ve verecek olduğumuz cevap da kısaca hayır olacaktır.

En temel de bunlar üç farklı disk olarak ayrılabilir ve ihtiyacınıza göre boyutlarını ve disk performanslarını da belirleyebilirsiniz.

Şimdi diskleri nasıl dağıtacağımızı örnekleyelim.

Windows işetim sistemi C Disk alanında durmakta ve değişmemekte. Bu değişmeyen bir kural.

Page File için de ayrı bir disk belirledik ve Page File Verisini de P disk alanına taşıdık.

Sanallaştırma ortamında ki Smart Paging File ayarlarını da Exchange server dan bağımsız olarak sanallaştırma ortamında gerçekleştirdik.

Şimdi yavaş yavaş sanallaştırma, alt yapı seviyesinden çıkıp uygulama seviyesine giriş yapalım.

Ilk yapacak olduğumuz değişiklik Exchange Database seviyesindedir.

Exchange Database için ayrı bir disk olmasını her zaman için önermekteyim ve DAG mimarisini konuştuğumuz derste detaylarını da sizlere aktardım ve şimdi de özet bilgileriniz sizlere tekrar paylaşıyorum.

Kaç adet Exchange Database var, bu database içinde kaç adet posta kutusu var ve posta kutusu boyutları ve kullanıcı e-posta alışkanlıkları nelerdir.

Öncelikle bu sorulara cevaplar veriyoruz ve bu cevaplar sonrasında kurum özelinde özel olarak ayarlanmış veri tabanı tasarımları yapıyoruz.

Database ler de EDB ve Log olarak ayrılması kuruma göre değişmektedir.

Her bir ihtiyaç tek düzey değildir ve cevapladığımız sorulara bağlı olarak bunun kararını vermeli ve Exchange Server Database tasarımlarını bu şekilde yapmalıyız.

Database tasarımı EDB dosya türü ve Database log türlerini Exchange Server yedekleme yöntemleri ve archive bölümlerinde özel olarak inceleyeceğiz, bunun da bilgisini şimdiden paylaşıyorum.

Kısaca yolumuz daha çok uzun ve yeni başladık da diyebiliriz.

Exchange Server Message Queue Path ayarı gelen ve giden e-posta trafiği için ayrılması gereken ayrıcalıklı ve özel bir path dir.

Kullanmakta olduğumuz SMTP Gateway çözümüne bağlı olarak bu ayarlar da değişmekte ve bu dizin de diğer dizinlere göre ve Exchange Server alt yapısına bağlı olarak da özel olarak ayarlanması gereken ayrıcalıklı, önemli bir bir dizindir.

Diğer path ‘lere göre önemli ve öncelikli pathlerden bir tanesi olduğunun altını çiziyorum.

Exchange Server çalışırken anlamsız, gereksiz bir path olarak karşımıza çıksa bile Exchange Server Message Queue Path önemini Problem anında ve geç gelen ve geç giden ileti zamanlarında çok iyi anlarız.

Bazı durumlarda gecikmeli de olsa hayat bile kurtaran bir dizindir.

SMTP gateway de bir hata olduğu zaman internet erişimi kesintiye uğradığı zaman önemi farkedilecek ve e-posta akışına da bire-bir etki edecektir.

Exchange Server Message Queue Path için de ayrılmış bir path ‘I her zaman için önermekteyim.

Özetlemek gerekirse

C disk alanı Windows, Servisler ve üçüncü taraf yazılımlar için en temel diskimiz.

P disk Alanı Page file için ayrılmış ikinci bir disk alanı.

Q Path alanı e-posta akışına etki ettiği için öncelikli disk alanlarından bir tanesi.

Her bir Database özelinde değişen, veri tabanı ihtiyaçlarına göre belirlenecek ayrı bir disk alanı.

Yani Toplam da 4 adet diske ihtiyacımız bulunmakta.

Veri tabanlarına bağlı olarak da bu sayı artış gösterecektir.

Bu diskler de exchange server ‘in kullanımına bağlı olarak farklı boyut ve hızlarda olması gerekmektedir.

Diğer Log pathleri içinse Performans log ları, IIS logları, sağlık durumu logları için de ayrı bir path oluşturulmalı ve temel ince ayarları tamamlamalıyız.

Bazı özel kurumlarda finans, banka ve sağlık gibi regülasyona uyumlu kurumlarda IIS logları içinde ayrı bir dizin gerekebilmekte.

Bu özel durum gereken kurumlarda genellikle Log Collector yazılımları devreye girer ve bu log collector yazılımları ile daha derinlemesine çözümleri sunabilmekteyiz.

Özet ile 3 temel ayrılmış disk alanı ve her bir database içinde ayrıcalıklı disk alanlarına ihtiyacımız bulunmakta.

Benim bireysel tecrübemi sorarsanız bu diğer pathleri P disk alanında saklamayı tercih etmekteyim ve tasarımlarımı da bu şekilde yapmaktayım.

Bu her uzmanın görüşüne göre değişir ve bu da benim deneyimlerim sonrasında vamış olduğum bir tasarım yöntemidir.

Ayrıca bu log pathler Exchange server kurulumundan sonra var sayılan değer de açık durumdadır.

Ihtiyaçlarınıza bağlı olarak bu logların bazıları kapatılabilir bazıları üçüncü taraf log toplayıcısına devredilebilir ve böylelikle bu logların barınması ve kullanmış oldukları kaynak tüketimleri de üçüncü taraf log toplayıcısına devredilebilir.

Bunları da konuşacağız.

Dersin başında belirtmiştik ve hatırlamanızı istiyorum.

Bir takım üçüncü taraf yazılımlar ve özellikle Exchange server özelinde yazılımış olan güvenlik yazılımları ve olay günlük toplayıcıları bu diğer pathlerin özelleştirilmesini şart koşmaktadır.

Azure Monitor Makale serilerinde Azure Log Collector başlığı altında bu ayarların nasıl yapıldığını detaylı olarak yazdık ve Blog sayfamızda bu teknik dökümanları yayınladık.

Özet ile Her bir Exchange Server dizini için kurum özelinde ayrı özel çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Pera bilgi sistemleri olarak Exchange Server özelinde bu ince ayarları yaparken kurumun e-posta alışkanlıklarını analiz etmekte, kurumun sahip olduğu çevre birimlerini incelemekte ve her bir Exchange Server için kurum özelinde ince ayarları yapmaktayız.

Sözün özü, Exchange Server kurulum işlemleri next-next butonları ile tamamlanmış olsa bile daha yapılacak bir den fazla görev bizleri beklemekte.